Beynin belli bölgelerinde, bilinmeyen bir neden ile birtakım proteinler birikir. Bu da beyindeki haberleşmeyi sağlayan sinir hücrelerinin hasar görmesine yol açar. Alzheimer hastalığı beynin düşünme, hafıza ve dil bölümlerini etkiler ve çeşitli zihinsel ve davranışsal bozuklukları oluşturur. Hastalık sinsi başlar ve yıkım genellikle yavaştır. En sık görülen demans tipidir. Erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülür ve aileden 1. derece akrabalarında bu hastalık olan kişilerde risk 4 kat daha artmaktadır. Günümüzde hastalığın sebebi halen bilinmemekte ve tedavisi bulunmamaktadır. Erken semptomlardan birisi hafıza kaybıdır. Bu hafıza kaybı, geçmiş dönem hafızanın korunduğu, hastalığın sirayeti ile birlikte sıklıkla telaffuz edilmeye başlanan küçük unutkanlıkların başlaması şeklindedir. Hastalığın seyri her hastada farklılık gösterir. Yaşam süresi bakım şartlarına bağlı olarak 25 seneye kadar uzayabilir.
Hastalığı 3 gruba ayırmak mümkündür;
Başlangıç Evresi: Hasta oryantedir. Kısa bellekte sorunlar görülür, hasta eşyalarını kaybetmeye başlar. Bu evre kolayca farkedilmez, genellikle yorgunluk olarak yorumlanır. Hasta karşılaştığı sorunları reddeder ve kendisine söylenen şeyleri bahane ile geçiştirir.
Orta Evre: Hastada oryantasyon bozukluklar kendini gösterir. Ciddi bellek kayıpları, randevuları anımsayamama, uzak aile bireylerini tanıyamama, yeni öğrenilmiş bilgileri akılda tutamama vb. şekillerde semptomlar gösterir. Ancak hastalar yakın zamanı hatırlamamasına rağmen, yıllar öncesini hatırlarlar. Kısa dönem bellek kayıplarının sonuçlarında; hijyen, giyinme, yeme ve konuşma sorunları baş gösterir. Hastalar tanıdık çevrede kaybolmaya başlarlar. Bu belirtiler özellikle gece yaklaştıkça artar ve bu duruma Güneş batışı (sun downing) fenomeni ismi verilmiştir.
Terminal Evre: Son evrede hasta tamamen bağımlı hale gelir. Çevreye karşı ilgisiz ve kayıtsızdır. İdrar tutamama, halüsinasyonlar görme, yakın aile bireylerini tanıyamama gibi sorunlar ortaya çıkar. Yemeğini kendisi yiyemez, yedirildiğinde dahi yutmada problemler yaşanabilir. Anlamsız konuşma şekli vardır.
Alzheimer Hastalarında Evde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Alzheimer hastalarında düzenli egzersiz, kalp damar sisteminde ve bağışıklık sisteminde sistematik çalışma sağlar. Buna ilaveten kas gücünde ve dayanıklılığında da artış sağlamaya hizmet eder. Hangi evrede olursa olsun hastalarda uygulanan egzersiz, düşme ve düşme sonucu oluşabilecek kırıkların da önüne geçer. Düzenli egzersiz programları hastalığa ait bulgulardan bazılarına da yararlıdır. Alzheimer’lı bir hastanın hastalığının durumuna göre fizik tedavi için evden çıkartılması riskli, yorucu ve masraflı olabilir. Ev ortamında uzman fizyoterapist eşliğinde yapılan fizik tedavi ve rehabilitasyon, kas gücü ve dayanıklılığı arttırır, yürüme ve denge sorunlarını çözmede yardımcı olur, hafıza ve sosyal becerileri geliştirir, buna ilaveten düzenli egzersizle hastalığa ait bulgularda zayıflama görülür. Alzheimer’ın ilerlemesi yavaşlatılarak hastanın yaşam kalitesi ve bağımsız yaşam süresi yükseltilebilir. Bu hastalarda fizik tedavi programı, sağlık, bağımsızlık, temel oryantasyon ve güvenlik için uygulanır.
Not: Oryanasyon kelimesi yönlendirme, yön verme, klavuzluk etme, anlamında kullanılaktadır. Oryante olmak tabiri hastanın komut alabilmesini, yönlendirilebilirliğini ifade eder. Hastayı doğru komutlarla yönlendirme ve iletişim kurma hasta için oldukça etkilidir.
Yazar hakkında