Sağlıklı yaşlanma gelişmiş dünya ülkelerinde çokça kullanılan bir terim. Üzerine çokça düşünülen, bilimsel çalışmalar yapılan, toplum sağlığı açısından da çok önemli olan bir konu. Fizyoterapistler, hemşireler, hekimler yaşlanma konusuna oldukça hakim olmalarına rağmen, biz sağlık profesyonelleri topluma sağlıklı yaşlanmayı yeterince iyi anlatamadık.
Bu yazımızdaki amacımız, bu yazıya denk gelme fırsatı bulmuş sizlerde; sağlıklı yaşlanmaya dair bir ışık yakmak. Eğer bu yazıyı okuyan bir yaşlıysanız, hayatınıza dair bazı olumlu değişiklikler yapmanızı sağlayabiliriz. Eğer gençseniz; anne, babalarınıza veya diğer yaşlılarınıza daha sağlıklı yaşlanmanın kapılarını aralayabilirsiniz.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre yaşlılık bir hastalık değil. Kaynak 65 yaşına kadar olan insanlar genç kabul ediliyor. 65-74 arası genç yaşlı, 74-84 arası yaşlı, 84 sonrası ise çok yaşlı olarak sınıflanıyor.
Yaşlılıkta günlük hayatı etkileyen 2 temel sorun var:
- Fiziksel sorunlar: yaşlılıkla ortaya çıkan yürüme güçlükleri vb. durumlar.
- Duygusal bozukluklar: depresyon, sosyallikten kaçınma vb. durumlar.
Bu iki durum da birbirinin tetikleyicisi olabiliyor. Çalışmalar gösteriyor ki çeşitli sebeplerden yaşlılarının yürüme becerilerinin kısıtlanması duygu durumlarını bozuyor, bir çok rahatsızlığa dair risk faktörlerini ve hatta ölüm oranlarını arttırıyor.
Burada aktif ve sağlıklı yaşlanmanın önemi daha da artıyor. Sağlıklı fiziksel aktiviteyi sağlamak içinse 5 temel unsur var:
- Esneklik
- Kuvvet
- Dayanıklılık
- Duruş
- Denge
Bun unsurlar dikkate alınıdığında fizyoterapistin rolü ortaya çıkıyor. Fizyoterapistler, hareket ve egzersiz konusunda uzmanlığa sahip, yüksek eğitimli sağlık profesyonelleridir. Bilgi, beceri ve tecrübeleri, yaşlanmanın karmaşıklığıyla uğraşırken çok önemlidir. Fizik tedavi eğitimi; değerlendirme, egzersiz reçetesi ve ilerlemeyi içerir. Tüm bu beceriler, yaralanma meydana gelmeden önce yaşlı yetişkinler için kullanılabilir. Ve bu şekilde daha fazla kullanılırsa, fizyoterapistler yaralanmanın, fonksiyonel gerilemenin ve sakatlığın önlenmesinde önemli bir rol oynayabilir.
Bilimsel araştırmalar, her yaş için normlar belirlemiştir. Fizyoterapistler, benzer yaş ve cinsiyetteki yaşlı yetişkinler için neyin normal olduğunu bilirler. Belirlenmiş bu normları kullanarak, bir hastanın mevcut koşullarının akranlarıyla karşılaştırıldığında nasıl olduğunu değerlendirebilirler.
Örneğin kalça kırığı geçirmiş bir yaşlının, kırığı takip eden ilk yıl içinde ölme ihtimali, kırık geçirmemiş kişilere oranla 4 kat daha fazladır. Kalça kırığı ameliyatından sonraki ilk yıldaki ölüm oranı, %15 ile %36 arasında değişir. Kaynak Veya diz protez ameliyatı sonrası yaşlılar günlük hayata geri dönmekte zorlanabilirler. Bunun gibi yaşlılık risklerine dair onlarca örnek sıralanabilir.
Yaşlı bir bireyseniz veya yaşlı bir yakınınız varsa bir fizyoterapist ile çalışmayı düşünmelisiniz. Bir fizyoterapiste başvurmak için bir sakatlanmayı veya yaralanmayı beklemek doğru strateji olmayabilir. Yaşlı kişilerde bir sorun oluşmadan fizik tedaviye başlamak, o kişinin günlük yaşam aktivitelerinden kopma riskini azaltır. Esneklik, denge, kuvvet, duruş ve dayanıklılık açısından geliştirilmiş bir yaşlının düşme ihtimali oldukça azaltılmış olacaktır. Bu da yukarıda bahsettiğimiz örnekteki gibi durumlar engellenebilir. Yatağa bağlı kalma ihtimalinden ölüm ihtimaline kadar bir çok risk kontrol altına alınabilir.
Viafiz Evde Fizik Tedavi ailesi olarak bize danışan yaşlı bireylere önerdiğimiz bir Sağlıklı Yaşlanma konsepti var. Yaşlı bireyleri evlerinde değerlendirerek onlara düzenli bir rehabilitasyon programı oluşturuyoruz. Yaşlı bireyin durumuna göre haftada 1 veya 2 seanstan oluşan programlar ile onların fiziksel beceri ve kapasitelerini geliştiriyoruz.
10 yıldır sürekli geliştirerek uyguladığımız program ile bazı yaşlılarımızın fonksiyonel ve duygusal durumlarını çeşitli bilimsel ölçeklerle değerlendirdik. Fonksiyonelliklerinde çok ciddi gelişmeler ve depresyon skorlarında çok ciddi düşüşler sağladık. Bu gelişmeleri de bilimsel bir çalışma olarak yakında sunmayı planlıyoruz.
Siz de iletişim sayfamızdan bize ulaşıp kendiniz veya yakınınız için Sağlıklı Aktif Yaşlanma’ya dair alabilir ve randevu oluşturabilirsiniz.
Yazar hakkında