Liposuction uzun yıllardır ülkemizde başarıyla yapılan estetik cerrahi yöntemlerden birisi. Temel olarak vücut konturunu şekillendirmek ve vücut oranları iyileştirmek için yapılır. Vücudun belirli bölgelerinde bulunan ve diyet ve/veya egzersiz ile sonuç alınamayan inatçı yağ dokularının ince, içi boş kanüller (tüpler) ve vakum gücü kullanılarak vücuttan alınması işlemidir. Liposuction bir kilo kontrol yöntemi değildir. Selülit ve sarkma tedavisinde de kullanılmaz.
Liposuction sonrasında lenfödem (lenf sıvısının birikmesi sonucu oluşan şişlik) gelişmesi olağan bir durumdur. Fakat bu olağan durum tedavi gerektirir. Şimdi size bu durumu açıklayalım.
Lenfödem Nedir?
Lenfödem, lenfatik sistemin bozulmuş akıştan kaynaklı bir ve/veya birden fazla uzuvun şişmesidir. Lenfatik sistem, vücuttaki proteinlerden, lipidlerden ve atık ürünlerden fazla miktarda lenf sıvısı toplamak için vücuttaki bir damarlar ağıdır. Liposuction işlemi, vücut şekillendirme amacıyla yaygın olarak kullanılsa da, her cerrahi müdahale gibi bazı riskler taşır. Bu risklerden biri, operasyon sırasında yüzeyel lenf damarlarının travma görmesi sonucu lenfödem gelişmesidir.
Liposuction sırasında, özellikle fazla miktarda yağ alınması veya hassas bölgelerde çalışılması durumunda, cildin altındaki lenf damarları hasar görebilir.
Lenf damarlarının hasar görmesi, lenf sıvısının vücutta düzgün bir şekilde dolaşımını ve drene edilmesini engeller.
Bu durum, özellikle alt bacak ve ayak bileklerinde olmak üzere, cerrahi uygulanan veya bu bölgelerle bağlantılı alanlarda sıvı birikimine (lenfödem) yol açabilir.
Sonuç olarak bölgede aşırı şişlik, ağırlık hissi ve baskı oluşabilir.
Lenfödem Tedavisi, Manuel Lenf Drenajı, Lenfödem Masajı
Liposuction sonrası gelişen lenfödemin tedavisinde genellikle Kompleks Boşaltıcı Fizyoterapi (KBF) adı verilen yöntemler kullanılır. Bu tedavi programı, bu konuda özel bir eğitim almış uzman bir lenfödem fizyoterapisti tarafından uygulanır. Bu tedavide 1. maddedeki tedavi kesinlikle uygulanır. Diğer maddelerdeki tedaviler duruma göre karar verilir.
Manuel Lenf Drenajı (MLD): Lenfatik sistemin çalışmasını destekleyen ve ödemi azaltmaya yardımcı olan özel bir masaj tekniğidir.
Kompresyon Giysileri/Bandajlama: Şişliği kontrol altına almak ve lenf sıvısının birikmesini önlemek için özel bandajlar veya bası giysileri (korse, çorap) kullanılır. Bu, tedavinin en önemli bileşenlerinden biridir.
Egzersizler: Lenfatik drenajı destekleyen ve kas pompasını çalıştıran özel egzersizler önerilir.
Cilt Bakımı: Hasarlı cildi korumak ve enfeksiyon riskini azaltmak için önemlidir.
Evde Lenfödem Tedavisi
Evet, evinizde veya otelinizde lenfödem masajı ile tedavi görebilirsiniz. Bir çok hasta sağlık turizmi sebebiyle yurt dışından veya şehir dışından İstanbul’a gelebiliyor. İstirahat sürecinizde yorulmadan evinizde veya otelinizde manuel lenf drenajı masajı ile lenfödem tedavinizi gerçekleştirebilirsiniz. İstanbul’un tüm bölgeleri için iletişim sayfamızdan ulaşıp, fizyoterapistlerimizden bilgi alabilir, randevu oluşturabilirsiniz.
Lenfödem tedavisi, evde fizik tedaviye en sık başvurulan problemlerden biridir. Lenfödem, lenfatik sistemin bozulmuş akıştan kaynaklı bir veya birden fazla uzuvun şişmesidir. Lenfatik sistem, vücuttaki proteinlerden, lipidlerden ve atık ürünlerden fazla miktarda lenf sıvısı toplamak için vücuttaki bir damarlar (lenf damarları) ağıdır. Bu sıvı daha sonra atık ürünleri filtreleyen ve lenfosit adı verilen enfeksiyonla mücadele eden hücreleri içeren lenf düğümlerine taşınır. Lenf damarlarındaki fazla sıvı sonunda kan dolaşımına geri döner. Lenf damarları bloke edildiğinde veya lenf sıvısını dokulardan uzağa taşıyamadığında lokal şişmeler (lenfödem) ortaya çıkar. Genellikle tek bir kol veya bacağı etkiler, nadir durumlarda her iki uzuv da etkilenir.
Lenfödem Tipleri
Primer (Genetik) Lenfödem
Lenf damarlarının anatomik olarak anormalliğinin bir sonucudur. Nadir görülen kalıtsal bir durumdur. Primer lenfödem lenfatik damarlarda anormal oluşuma sebep veren genetik bir mutasyonun sonucudur. Hastalık doğumdan itibaren mevcut iken, semptomlar hayatın ilerleyen dönemlerine kadar ortaya çıkmayabilir. Primer lenfödem üç kategoriye ayrılmıştır ve semptomlar ortaya çıktığında yaşa bağlıdır.
Lenfödem Tarda: Semptomlar 35 yaşından sonra ortaya çıkar ve diğer iki formdan daha nadir görülür.
Konjenital Lenfödem: Semptom olarak çoğunlukla doğumdaki kadınları %20 yaygınlıkla etkiler. Bu grupbun da içindeki küçük bir grup, milroy hastalığı olarak bilinen genetik bir hastalık gösterir.
Praecox Lenfödem: Doğum ile 35 yaş arasında görülür ve birincil lenfödemin en sık görülen halidir. Semptomlar genellikle ergenlik dönemindeki kadınlarda görülür.
Sekonder (Edinilmiş) Lenfödem
Lenf damarlarının ve düğümlerinin tespit edilebilir bir hasarından veya tıkanmasından kaynaklanan bir durumdur. Tıkanma lenf sıvısının boşalmasını önler dolayısıyla sıvı birikmesi şişmeye neden olur. Kanser, kanser tedavileri yahut bacak ülserleri gibi durumlar ikincil lenfödem örnekleridir. Şayet tedavi edilmezse kalıcı doku değişiklikleri oluşabilir.
Sekonder lenfödem, çoğunlukla ameliyatla ortaya çıkan lenfatik damarların ve düğümlerin tıkanması veya derin kesik, yanıklar, radyasyon, damar sıyırma veya vücuttaki travmatik bir olaydan kaynaklanır. Meme kanseri gelişmiş ülkelerdeki en yaygın sekonder lenfödemle ilişkisi olan kanser türüdür. Meme kanserinden kurtulan her 5 kadından birinde lenfödem gelişir. Baş ve boyun kanserinde, lenfatik ve yumuşak doku problemleri, tedavi bitimini takip eden 18 ay boyunca %90 oranında, iç, dış veya kombine ödem yaşar.
Lipoödemli olan hastalar çoğunlukla mevcut lenf damarlarını yağ kümeleri bloke edecek kadar büyüdüğünde sekonder lenfödem geçirir.
Lenfödem Risk Faktörleri
Lenf bezlerinin çıkarılması
Lenf sıvıları akışını tıkayan lezyonlar
Fazla kilo veya obezite
Diyabet
Enfeksiyon
Radyasyon yoluyla lenf damarlarının lümenini yok eden skar dokusu
Ameliyat ve sonrası gelişen enflamasyon
Artan yaş
Zayıf beslenme
Kanser hastalığı sırasında ve/ya bitiminden sonraki dönem
Kemoterapi ve/ya radyasyon tedavisi
Yetersiz fiziksel aktivite
Lenfödem Belirtileri
Kollar, bacaklar, cinsel organlar, yüz, boyun, göğüs duvarı ve ağız boşluğu dahil şişlik. Tüm uzuv veya sadece parça parça halde olabilir. Büyük olasılıkla tek taraflıdır, ancak bazen iki taraflı da olabilir.
İlgili uzuvda ağırlık veya gerginlik
İlgili uzuvdaki tekrarlayan enfeksiyonlar
Şişlik ve doku değişikliği sebebiyle eklemlerde kısıtlı hareket
Cildin sertleşmesi, renk değişimi, kalınlaşması, gerginliğe sahip olması
Bacaklarda yanma hissi, el ve ayaklarda duyu bozuklukları
Saç dökülmesi
Uyku kaybı
Fibrozis ödem çukur
Belirtiler sıcak havalarda, adet dönemlerinde ve uzuv bağımlı pozisyonda bırakılmışsa artabilir.
Birincil ve bağırsaktaki semptomlar; abdominal şişkinlik, ishal ve yağlı yiyeceklerin intoleransı
Giysi, bilezik, saat, yüzük, ayakkabı, çorap gibi eşyaların dar gelmesi, iz bırakması
Kare şeklinde parmak görünümü
Lenfödem Evreleri
Ön aşama
Hasta, lenfatik damarların yaralanmasına bağlı olarak lenfödem gelişimi için “riskli” kabul edilir, ancak dışarıdan ödem semptomları göstermez.
Sentinel lenf nodu biyopsisi ve/veya radyasyon geçirmiş ancak henüz şişlik oluşmamış meme kanseri hastalarını içerir.
Lenfatik taşıma kapasitesi azalmış hastalarda, lenfatik aşırı yüklenmeye başlar ve bunun sonucunda da ödem oluşmasına yatkın hale getirir.
Evre 1: Lenfödemin bu aşamasında hastalardan kendiliğinden geri dönüş alınabilir.
Bir uzvun diğerinden daha şiş yapıda olduğu gözlemlenir.
Hareket zorluğu ve esneklik sorunu oluşur.
Çukur ödemi oluşur. Bölgeye baskı uygulandığında yavaşça normale dönen bir çukur oluşur.
Bu aşamada şişen yer yumuşaktır. Ancak ağrı ve hassasiyet vardır.
Evre 2: Evre 2 lenfödemde ödem, artık kendiliğinden gerilemez; ancak uygun tedaviyle kontrol altına alınabilir ve semptomlarda belirgin azalma sağlanabilir.
Ödem hacmi arttıkça cilt ve doku kalınlaşması meydana gelir.
Çukurlaşmayan ödem oluşur.
Doku fibrozu ciltte ve alttaki dokularda sertleşmiş lekeler oluşturur.
Evre 3: Lenfostatik fil hastalığı adı ile bilinir.
Etkilenen bölgede fazladan ağırlık taşıma hissi olur.
Günlük aktiviteler yerine getirilemez.
Dokuda iltihaplanma/selülit oluşur.
Cilt renk değiştirir ve kurur ve/ya pul pul olur.
Uzuvlarda lenfödem lobülleri oluşur.
Lenf sıvısı, açılan cildin çatlaklarından akar.
Cildin açılmış olan çatlaklarında mantar enfeksiyonları olur.
Çukur kalan ödemler (pitting ödemi)
Lenf Ödem Tedavisi
Lenfödem ilerleyici bir hastalıktır ve erken teşhis çok önemlidir. Ömür boyu süren ve genellikle güçten düşürüp hareket kısıtlamasını durdurmak için teşhis ve tedavi etmek zaruridir. Hasta lenfödem tedavisi ve yöntemleri konusunda uzman fizyoterapiste başvurmalıdır.
Bu tedavi genel anlamda 2 fazdan oluşur. Faz 1 günlük olarak yapılan boşaltma fazıdır. Kompresyon tedavisi ile desteklenir. Bu da bandaj ile sağlanır. Faz 2 ise koruma fazıdır. Tedavinin kalıcılığı ara ara yapılan koruyucu seanslar ile desteklenebilir.
Manuel Lenf Drenajı
Manuel lenf drenajı (MLD) şişmiş olan lenf düğümlerinin tedavisi için bulunmuş bir tekniktir. Lenfatik sıvının, şişmiş olan uzuvdan dışarı doğru hareketine yardımcı olacak olan hassas bir cilt germe masajıdır. Geleneksel masajlarla karıştırılmamalıdır. Çünkü geleneksel masaj yöntemleri tam tersi ödemi arttırabilir. MLD, lenfatik sıvının akışına yardım etmek için lenf damarlarına yapılır. Öncelikle vücudunuzun ödemden etkilenmemiş kısımlarına uygulanır ki sıvının etkilenen bölgeden çıkmasını ve bölgedeki tıkanıklığın giderilmesini sağlar. İlave olarak lenfatiklerden çıkan lenf sıvısı akışını hızlandırır ve çalışan lenf toplayıcılarının açılmasına ve sıvının taşınmasına yardımcı olur.
Lenf düğümlerini uyarmayı ve aktivitelerini arttırmak için lenfatiklerin ritmik kasılmalarını arttırmayı amaçlar. Böylelikle duygun lenfatik sıvı yeniden yönlendirilebilir.
MLD dört ana vuruştan oluşur; sabit daireler, kepçe tekniği, pompa tekniği ve döner teknik.
Hem önleyici tedavi hem de postoperatif rehabilitasyon tedavisi olarak etkilidir.
MLD ayrıca derin ve yüzeysel damarlarda kan akışını artırır.
Lenfödem dışında MLD, travma sonrası ve ameliyat sonrası ödem ve fizik tedavi gerektiren durumlarda faydalı olur.
Tedavi edilen bölgeye bağlı olarak vücutta farklı el hareketleri kullanılır. Fibroz tedavisini de içerir.
Cilt yağları kullanılmadan, geçiş basıncındaki değişiklikleri sürdürmek için el hareketleri ile spesifik bir yönde gidilir.
Basınç, lenfatik drenajı desteklemek amacıyla alttaki dokuya göre değiştirilir.
Fizik tedavide uygulunan uzuv mobilizasyonu ve gevşetme teknikleri, lenfatik drenaj ile birleştirilir.
Lenfödem Bandajlaması
Lenfödem bandajlaması, lenf sıvısının dokularda birikmesini önlemek için yapılan kontrollü bir sargılama işlemidir. Bandaj, el veya bacak gibi şiş olan bölgeye özel bandajlarla uygulanır. Bu uygulama lenfödem fizyoterapisti tarafından yapılmalıdır. Normal bandajlarla yapılabilecek rastgele uygulamalar hastaya ciddi zarar verebilir. Amaç, lenf sıvısını vücudun çalışır durumdaki lenf yollarına doğru yönlendirmektir. Bu yöntemin gerekliliğine hekim veya lenfödem fizyoterapisti karar verir.
Lenfödem Tedavisi Gerektirebilecek Hastalıklar
Meme kanseri: lenf nodlarının alınması veya radyoterapi sonrası gibi durumlar neticesinde kolda ödem görülmesi
Jinekolojik kanser cerrahileri sonrası
Fil hastalığı
RSDS (Refleks sempatik distrofi sendromu)
Progresif sistemik skleroz
Kazalar, kırıklar, spor yaralanmaları
Romatizma, romatizmal hastalıklar
Lenfoma
Lipödem
Estetik Cerrahiler Sonrası Lenfödem
Estetik cerrahiler sonrasında lenfödem gelişmesi tedavi edilmesi gereken bir komplikasyondur. Bu durum, cerrahi sırasında lenf damarlarının hasar görmesi veya lenfatik drenajın bozulması sonucu ortaya çıkar. Estetik cerrahi sonrası lenfödem, her zaman cerrahi bir hataya işaret etmez. Bazı durumlarda cerrahi teknikle ilişkili bir risk faktörü olarak kabul edilir.
Lenfödem Ortaya Çıkartabilecek Estetik Cerrahiler
Liposuction
Abdominoplasti (karın germe)
Meme küçültme
Meme büyütme
Meme rekonstrüksiyonu
Brachioplasti (kol germe)
Uyluk germe (thigh lift)
Yüz germe (face lift)
Boyun germe
Çene altı liposuction
Göz kapağı estetiği (blefaroplasti)
Burun estetiği (rinoplasti)
Kalça germe (gluteal lift)
Brazilian Butt Lift (BBL)
Gluteal yağ enjeksiyonu
Vücut şekillendirme operasyonları (body contouring)
MDL yani manuel lenf drenajı, evde veya otelde uygulanabilen bir yöntemdir. Elle yapılan bu masaj uygulamasında şişlik drene edilir. Sadece bandajlama gerektiği durumlarda ekipman kullanılır ve bu ekipmanlar tanışanabilirdirler. Başarı oranı yüksek bir uygulamadır. Evde lenödem tedavisi için iletişim sayfamızdan ulaşıp, fizyoterapistlerimizden bilgi alabilir, randevu oluşturabilirsiniz.
