Kırık kemiğin anatomik bütünlüğünün ve devamlılığın bozulma halidir. Genç insanlarda genelde düşme, kaza gibi travmalara bağlı durumlarda ortaya çıkar. Yaşlı insanlarda ise kemik erimesi durumundan kaynaklı kırıklar meydana gelebilir. Genç hastalarda kırık durumu çok fazla ciddiyet göstermezken yaşlı hastalarda kırıklar, hayatidir. Yaşlı hastanın kırık tedavisi yapılmazsa çok basit bir kalça kırığı hastanın hayatına sebep olabilir. Kırıklar çok çeşitli sınıflara ayrılmıştır. En önemlileri patalojik kırıklar, yorgunluk (fatique) kırıkları ve travmatik kırıklardır. Ağrı, morarma, ödem, renksiz cilt, kas spazmı, şekil bozukluğu ve hareketlerin kısıtlanması gibi belirtileri vardır. Kırığı oluşturan dış veya iç kuvvet sadece kemiği kırmayıp, beraberinde bazı olumsuzlukları da getirir.
Etrafındaki deri, damar, sinir, ligamentler, tendonlar, kaslarda yaralanma ve/veya sıkışma görülebilir. Kırık bölgede; nabız alamama, solukluk, soğukluk ve hassasiyet oluşabilir. Parçalı kırıklarda kanama sebebi ile şok yaşanabilir. Açık kırıklarda enfeksiyon oluşabilir. Cerrahi tedaviden yahut alçı tedavisinden sonra, kırık bölgenin hareketsiz kalması kırığın iyileşmesi için gereklidir. Kaynamanın oluşması için gereken bu hareketsizlik süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar uzayabilir. Dolayısıyla hareketsiz kalan kemik ve kas dokusu, kullanmamaya bağlı olarak zayıflar. Yumuşak dokular ilk haftadan sonra esnekliğini kaybetmeye başlar ve birkaç hafta içinde eklemlerde de hareket kısıtlılığı başlar.
Önkolda dirsek ile el bileğii arasında bulunan, radius ve ulna kemikleri ile üst tarafında humerus adlı kol kemiği ve aşağı tarafta 8 adet küçük kemikten oluşan el ve el bileği kemikleri vardır. Radius ve ulnanın alt uç kırıkları en sık görülen kırık şeklidir. Cerrahi müdahale kırığın yeri, parçalanma durumu, yer değiştirme, açılanma, kırığın açık yahut kapalı oluşuna ve kaç kemikte kırık olup olmadığına bağlıdır. Sporcularda ve yaşlılarda travmalara bağlı oluşur.
Kırık Sonrası Fizik Tedavi
Travma sonrası oluşan bir kırık, kimi zaman alçıya alınır, kimi zaman da eğer parçalı kırık ise önce vidalarla stabilize edilir ve sonra atele alınır. Alçı çıkarıldıktan sonra rehabilitasyon süreci başlar. Sporcularda bir süre splint kullanılması faydalıdır. İyileşme süreci kırığın tipine, hastanın yaşına ve beslenmesine ve fizik tedavi sürecine bağlıdır. Alçı sonrası çevre kaslar zayıfladığı için, bu kaslar güçlendirilmeli ve eklem kısıtlıkları mobilize edilerek açılmalıdır. Mobilizasyonun en çok tercih edilme sebebi ağrısız oluşu ve hızlı sonuç vermesidir. Elektroterapi uygulamalarıyla ağrı azaltılabilir. Zayıflamış kaslar elektrik uyarılarıyla pasif olarak güçlendirilir. Hücre yenilenmesini kolaylaştırır ve kan dolaşımını arttırıcı etkisi vardır. İyileşme sürecinde zayıf kasları kuvvetlendirme ile beraber, eklemin doğru hareket paterninde çalıştırmak için de kinezyolojik bantlama teknikleri de kullanılabilir. Bantlama, hareketler sırasında zayıf kaslara aşırı yük binmesini engeller ve koruyucu bir görev görür.
Özellikle diz kapağı kırığı, fibula kırığı, bilek kırığı ve talus kırığında fizik tedavi ve rehabilitasyon güç kaybının geri döndürülmesinde etkin rol oynar.
Yazar hakkında